سکته مغزی در کودکان

 

زمانی که از سکته مغزی صحبت می شود ،  معمولا  اولین تصور افراد این است که سکته مغزی در یک فرد مسن رخ داده است. البته این موضوع صحت دارد که خطر سکته مغزی معمولا  در افراد مسن  بسیار بالاتر است و پس از سن 50 سالگی و همراه با  افزایش هر دهه از سن افراد  ، خطر سکته مغزی افزایش می یابد. اما باید گفت که کودکان نیز ممکن است به سکته مغزی  دچار شوند و حتی این مشکل گاه پیش از تولد کودک به وجود می آید.

ضایعات و مشکلات عروقی مغز در کودکان  بسیار کمتر از نوجوانان و بزرگسالان  می باشد.

بر خلاف در دست داشتن روش های تشخیصی جدید و  پیشرفته که در تشخیص  به موقع ، به سرعت و غیر تهاجمی بیماری عروقی مغز  بسیار موثر می باشد ، اما هنوز هم اکثر پزشکان در مورد بروز این بیماری  در کودکان اطلاعات زیادی ندارند. به همین دلیل ،  تشخیص این  بیماری ها به سرعت صورت نمی گیرد.

در حال حاضر و همراه با پیشرفت پزشکی ، روش های تشخیصی غیر تهاجمی همانند سی تی اسکن ، ام آر آی  و سونوگرافی جمجمه که به شکل کاملا پیشرفته ای استفاده شده و از این طریق راه تشخیص اکثر بیماری ها فراهم آمده است.

در بسیاری از موارد ، ،عوامل خطرزای  قابل شناسایی  در بروز سکته های  های مغزی  ، در نوجوانان کمتر بوده و کودکان بیشتر به دلیل بیماری های  التهابی و یا عفونی به سکته مغزی دچار می شوند.

یکی از عوامل دخیل در بروز سکته های مغزی در کودکان ، بیماری کم خونی مادرزادی و سلول داسی می باشد.  در صورتی که سختی و کشیدگی  (تصلب)سرخرگ ها در کودکان  بسیار کم است.

از موارد مرسوم و متداول در بروز سکته مغزی در کودکان می توان به بیماری های مادرزادی و یا اکتسابی قلب اشاره کرد.  از جمله مشکلات عمده بیماری های قلبی کودکان شامل اختلال و  ناهنجاری های  سخت قلبی در هر دو دریچه و دهلیز و بطن قلب می باشد.  به طور کلی ، می توان گفت که اکثر مشکلات قلبی کودکان  همین موارد هستند اما هر گونه مشکل و یا ضایعات قلبی  نیز ممکن است سبب بروز سکته مغزی شود.

از جمله موارد خاص و قابل ذکر می توان ، ضایعات مربوط به  ایجاد کننده کمبودی سیانوز را عنوان کرد که با افزایش غلظت خون همراه می باشد که ممکن است سبب بروز ترومبوز و آمبولی  شده و احتمال آن را افزایش دهد. یکی از موارد احتمال تاخیر در درمان این بیماری ها ، نبود اطلاعات کافی در مورد بیماری های عروقی مغز کودکان می باشد.

کودکی که به  انفرکتوس مغزی مبتلا شده است ، در اکثر موارد ، پس از گذشت چندین روز که نشانه ها آغاز شده است ، نزد پزشک فرستاده می شود.  می توان گفت که علت   50%  درصد از سکته های مغزی درکودکان ، به سبب پاره شدن  سرخرگ در مغز و خونریزی مغزی می باشد .

از جمله دلایل بروز سکته مغزی در کودکان می توان به مواردی همانند پایین بودن فشار خون ، ضربه خوردن سر ،  لخته شدن خون در سرخرگ مغز  که بر اثر جراحی های قلبی یا تومور مغزی و ابله مرغان و یا بیماری مادر زادی به وجود می آید ) وکاهش شدید آب بدن ، اشاره کرد. به علاوه  بروز سکته مغزی در کودکان به دلیل بیماری سلول داسی شکل  وکم خونی ، بیماری تاکایاسو و بیماری تالاسمی نیز رخ می دهد .

نوعی بیماری  به نام التهاب سرخرگ های آئورت، در شاخه های مهم آن و سرخرگ ریوی وجود دارد که سبب بسته شدن سرخرگ ها زیر ترقوه ای چپ و سرخرگ کارویید  می شود که در  چپ در بالای محل جدا شدن آنها از قوس آئورت مشترک  می باشد. همین بیماری نیز ممکن است سبب ایجاد  کوری موقت ، فلج موقت پاها  ولاغر شدن عضلات صورت  شود .

بر طبق تحقیقات به عمل آمده  که در مورد مصرف و تجویز  داروهای ضد انعقاد و ضد لخته  خون در کودکان صورت گرفته است ، بی خطر بودن این داروها ثابت شده است اما  تعیین میزان تأثیر و مقدار مصرف صحیح آنها هنوز به بررسی های کنترل شده زیادی نیاز دارد.داروهای تجزیه کننده لخته نیز در کودکان به اندازه بزرگسالان موثر هستند ولی اطلاعات درباره بی خطر بودن آنها برای کودکان و زمان بندی و مقدار مصرف آنها در کودکان و نوجوانان نا کافی است.

همچنین در مورد آسپرین و تجویز آن و یا  دیگر داروهای ضد پلاکت در کودکانی که به  انفارکتوس مغزی مبتلا شده اند نیز ، مطالعات و بررسی های قطعی صورت نگرفته است.  هر چند که در حال حاضر ، در بیماری های ایسکمیک مغزی کودکان ، به میزان بالایی  ، آسپرین مصرف می شود.  از دیگر داروهای مورد استفاده در درمان سکته مغزی کودکان می توان داروهای زیر را نام برد : وافارین ، روش تعویض خون ، تجزیه خون و هپارین.

بیماری کم خونی سلول داسی شکل نوعی بیماری  ارثی خون می باشد  است که  عامل بروز آن ، وجود اختلال در هموگلوبین (پروتئین انتقال دهنده  اکسیژن  که در سلول های قرمز خون  یافت می شود.) می باشد. .  بر اثر این اختلال ، این هموگلوبین غیرطبیعی،  باعث می شود تا  شکل گلبول های قرمز به صورت داسی شکل و سخت  شوند و به همین دلیل ، به آن  هموگلوبین  S نیز می گویند. بر اثر این بیماری ، سلول هایی که تغییر شکل داده و به شکل داسی در آمده اند ، در هنگام گذر از عروق خونی ، به مشکل بر می خورند.

 

می توان گفت که گلبول های قرمز،  در سیر طبیعی و معمول ، به طور دائم از بین رفته و تخریب می شوند ، و پس از این تخریب ، از طریق بدن جایگزینی سلول صورت می گیرد. به همین ترتیب ، سلول های بدشکل و داسی شکل و غیر طبیعی ، بسیار زودتر از سلول های طبیعی از بین رفته و خراب می شوند . و به همین دلیل زمان بندی جایگزینی  ، با تخریب این سلول داسی شکل هماهنگی ندارد. به همین دلیل سبب بروز کم خونی های شدید می شود. بیماری  سلول داسی شکل  بیشتر در میان مردم  آفریقائی مشاهده می شود.  اما این بیماری در مردم کشور های یونان ، ایتالیا ، هند و خاورمیانه نیز گسترش یافته است .

باید اشاره کرد که امکان دارد بیماری  کودک ، بیماری کم خونی سلول داسی شکل نبوده و تنها دچار آلل کم خونی داسی  شده باشد.  در این بیماری ، سلول های قرمز خون کودکی که دچار آلل کم خونی سلول داسی شکل است معمولا  40درصد هموگلوبین S و 60 درصد هموگلوبین طبیعی را داراست. در این مورد ، زندگی کودک کاملا طبیعی بوده و حتی علائم بیماری کم خونی داسی شکل را نیز در خود ندارد ، ولی باید خاطر نشان کرد که این کودک ، حامل بیماری آلل در ژن های خود بوده و می تواند این بیماری را به دهه ها و نسل بعدی انتقال دهد.

در صورتی که  فردی حامل آلل  کم خونی  باشد ، و با فردی که او نیز به  آلل دچار است ، با هم ازدواج کنند ، ممکن است فرزند آن ها به بیماری کم خونی سلول  داسی شکل مبتلا شود.

به همین دلیل و با توجه به گفته های بالا می توان گفت که بروز کم‌ خونی شدید ، سبب افزایش خطر سکته ‌های مغزی خاموش در کودکان می شود.

 

سکته مغزی خاموش و کودکان مبتلا به کم خونی شدید

 

کم‌ خونی شدید سبب افزایش خطر سکته ‌های مغزی خاموش در کودکان می شود.

بر طبق مطالعات انجام شده روشن شده است که کم خونی شدید در کودکان مخصوصا به شکل  کم خونی داسی شکل سبب افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی در این کودکان می شود.

می توان گفت که یک چهارم از یک سوم کودکان مبتلا به بیماری کم خونی داسی شکل در مغز ،  خود نیز دارای نشانه ها و علائمی از سکته مغزی خاموش هستند.  ساختار مغزی  این کودکان مشابه با افراد 80 ساله می باشد.

در این گونه  سکته ‌ها  که همان سکته مغزی خاموش نیز نامیده می شوند ، سکته خاموش به دلیل این نام گذاری شده است که هیچ علامت  نورولوژیک واضحی پدیدار نمی شود ، ولی  سبب تاثیر گذاری منفی بر  فعالیت و عملکرد ذهنی و ادراکی کودکان  می شود.

بهرحال باید تاکید کرد که علائم این بیماری در هر بیمار متفاوت است. اما  از مرسوم ترین علامت بیماری سلول داسی شکل ، کم خونی می باشد.

این گونه شکل داسی در سلول  ، سبب سفت شدن سلول ها و  درگیری آن ها در رگ‌ ها می ‌شود.  به همین دلیل و نهایتا ، تخریب این سلول ها در طحال شکل می گیرد و یا ممکن است به سبب کارکرد نادرست از بین بروند. و همین امر یعنی کم شدن سلول های خونی سبب بروز کم خونی می شود. این کم خونی ها باعث  ایجاد خستگی در فرد و رنگ پریدگی می شود. البته حمل اکسیژن به ارگان ها نیز با اشکال مواجه می شود.

 

علائم و نشانه های سکته مغزی در کودکان

 

به طور معمول می توان گفت که حدودا همه هموگلوبین کودکان مبتلا به بیماری کم خونی داسی شکل ، به صورت S  بوده و ، به طور معمول دارای علائم  و نشانه های کم خونی  هستند. این کم خونی سبب بروز خستگی و ضعف شدید می شود.

به منظور تشخیص این بیماری در کودک ،   معمولا تست خونی صورت می گیرد . به این ترتیب ، تشخیص این بیماری صورت می گیرد. در برخی موارد از آزمایشات پیچیده تر استفاده می شود تا نوع هموگلوبین موجود در خون  تشخیص داده شود. به این ترتیب ، مقدار هموگلوبین ها نسبت به هموگلوبین های  طبیعی،  به خوبی نشان می دهد که آیا   مشکل  کودک آلل می باشد و یا   دچار بیماری سلول داسی شکل است. .

 

درمان پزشکی سکته مغزی در کودکان

 

معاینات پزشکی همچون بررسی قلب ، شش ها ، عصب چشم و دستگاه عصبی ، کلیه و کبد ، توسط پزشک و هر چند وقت یک بار صورت می گیرد. در صورت بروز عفونت ، معمولا آنتی بیوتیک تجویز می شود. همچنین انتقال خون به منظور جلوگیری از کم خونی انجام شده و تزریق واکسن نیز به منظور ایمنی در برابر ذات الریه صورت می گیرد.

در  هنگام بروز مشکل و بحران سلول داسی شکل،  لازم است که کودک در بیمارستان بستری شده ،  و پس از آن مایعات و داروهای ضد درد به منظور گذر از بحران تجویز می شود.

 

سکته های مغزی نوزادان و کودکان

 

سكته مغزي مادرزادي چيست

 

سكته مغزي و  يا سلبرال پالسي ، (CP)  از شایع ترین ناهنجاريهاي مادرزادي محسوب می شود که  معمولا قبل از تولد  و يا در زمان  تولد ایجاد می شود.  از مهم ترین علت ایجاد این نوع  ناهنجاري مغزي در كودك  می توان به تولد های زودتر از موعد و همچنین  نارس بودن رشد نوزاد قبل از  تولد در رحم مادر اشاره کرد.

معمولا در نوزادان نارسي كه وزن بدنشان كمتر از 3 پوند  می باشد ، به احتمال زیاد تا 30 برابر بالاتر از  نوزادان طبيعي و با وزن معمولی ،  در معرض  خطر ایجاد سكته مغزي مادرزادي می باشند.  سكته مغزي مادرزادي  ، شامل نوعی  اختلال و ناهنجاري در توانايي هایی  حركتي و همچنین توازن در بخش های حركتي و  عملکرد و نیز هماهنگی  در ماهيچه ها می باشد. در وضعیت عادی ، همه ی افراد قادر  به ایجاد توازن و هماهنگي كلي بوده و حرکت ماهيچه ها به منظور انجام دادن کار ها به خوبی صورت می گیرد. این کار و این هماهنگی به دلیل همکاری و توازن ماهیچه و عصب ، به وجود می آید.

سكته مغزي مادرزادي ؛ سبب بروز  اختلال  در توازن و ایجاد  هماهنگي در حركت ماهيچه ها و رفتارهای عصبي می شود. همین امر سبب بروز  مشكلات جسمی و حرکتی می شود همانند : اختلال در کنترل ادرار و یا مدفوع ، مشکلات آموزشی و یادگیری ، و مشکلات جسمی همانند غذا خوردن.

از جمله دلایل بروز این بیماری می توان مواردی مانند زیر را عنوان کرد که شامل : صدمه و یا آسيب دیدگی مغز ، قبل از تولد و پس از آن تا سن 3 تا 5 سالگي می باشد که دلیل آن نیز مختلف می باشد که به صورت :  مصرف سیگار و مشروبات الکلی ، مصرف قرص ها و داروهای آرامبخش ، درگیری های عصبی مادر در طی بارداری ، بیماری های ویروسی و همچنین برخی از بيماري هاي وراثتي می باشند. کلیه این عوامل سبب آسیب رساندن و یا اختلال در  رشد طبيعي مغز نوزاد مي شود .

از جمله دلایل مهم در مورد ایجاد سكته مغزي  در هنگام تولد نيز می توان مواردی همچون ، عوامل تاثیر گذار بر سیستم مرکزی عصبی کودک در زمان تولد ، عفونت های زمان زایمان به سبب رعایت نکردن بهداشت ، کم بودن وزن نوزاد ، چند قلو و یا دو قلو بودن ، کمبود اکسیژن در زمان تولد و زایمان زودرس را اشاره کرد. کلیه این موارد احتمال آسیب رساندن به مغز کودک را افزایش می دهد.

 

راههاي جلوگيري از وقوع سكته مغزي در نوزاد

 

برخورداری از یک رژیم غذایی مناسب و تحت نظر پزشک ، در پیش از بارداری و اطمینان از عدم مشکل پزشکی تا قبل از بارداری ، از عوامل موثر در پیشگیری از بروز بیماری های مختلف از جمله سکته مغزی در کودکان می باشند.

در زمان بارداری نیز ، پیروی از رژيم دارويي و بهداشتي بر اساس نظر پزشک ، ضروری بوده و درمان و یا درمان نکردن  بيماري هايي مانند فشار خون ، مشکلات گوارشی و دیابت ، عوامل تاثیر گذاری در مورد  پيشگيري از بروز سكته مغزي مادرزادي در نوزاد  می باشند.

مقالات

آمونیاک بالا

اختلالات متابولیک

اوتیسم

بیماری هایپر گلایسینی غیر کتوتیک

سمیت ناشی از داروی والیورات ( والپروئیک اسید )

سندرم گیلن باره

جراحی صرع

اختلال بیش فعالی کم توجهی

صرع مقاوم به درمان

فلج مغزی

گزارشی در مورد بیمار مغز و اعصاب

همه چیز درباره ریتالین

اضطراب در كودكان براى ورود به مدرسه